Në vitet e fundit, çmimet e qirave në Tiranë janë rritur ndjeshëm, duke e bërë gjithnjë e më të vështirë për studentët të sigurojnë një vendbanim të përballueshëm. Ky realitet po ndikon në mënyrë të drejtpërdrejtë në zgjedhjet e tyre akademike, ekonomike dhe sociale, ndërsa shumë prej tyre po e shohin jetën në kryeqytet si një barrë më shumë sesa një mundësi zhvillimi.

Sipas agjencive imobiliare, qiratë janë rritur mesatarisht me mbi 20% në dy vitet e fundit. Në disa zona pranë universiteteve, çmimet janë rritur edhe më shumë. Për një garsoniere të vogël, çmimi shkon lehtësisht mbi 300 euro në muaj – një shumë që kalon buxhetin mujor të shumë studentëve nga rrethet.

Rritja e kërkesës për banesa, ndërtimi pa plan afatgjatë dhe mungesa e një sistemi të organizuar të strehimit studentor janë disa nga faktorët që kanë sjellë këtë situatë. Tiranës i mungon ende një strategji e qëndrueshme për të përballuar fluksin e studentëve që vijnë çdo vit nga qytete të tjera për të ndjekur studimet e larta.

Në këtë panoramë, konviktet publike – që dikur ishin zgjidhja kryesore për shumë studentë – nuk janë më një alternativë joshëse. Shumë prej tyre janë të amortizuara, me kushte të papërshtatshme jetese, duke i shtyrë studentët të kërkojnë opsione të tjera në tregun privat. Por pikërisht aty ndeshen me çmime të larta, shpesh të paarsyeshme për realitetin ekonomik të një studenti mesatar shqiptar.

“Në disa godina ka lagështi, mungesë ngrohjeje dhe ndarje jo të përshtatshme sanitare. Studentët shpesh e shohin jetesën në konvikt si zgjidhjen e fundit,” shprehet sociologu Dritan Mezini, i cili ka studiuar për vite me radhë jetën studentore në vend.

Shumë të rinj zgjedhin të ndajnë banesën me persona të panjohur, shpesh në kushte të ngushta dhe me mungesë privatësie. Ndërkohë, për disa prej tyre, mungesa e mundësive për të siguruar strehim përbën arsye për të hequr dorë nga studimet në kryeqytet dhe për të kërkuar alternativa më afër vendlindjes.

Fenomeni ka nisur të ndikojë edhe në tregun universitar. Disa universitete vërejnë ulje të numrit të regjistrimeve nga studentë të rretheve, veçanërisht në degë që nuk ofrojnë mbështetje sociale apo ekonomike. Për disa familje, kostot mujore që lidhen me qiranë, ushqimin dhe transportin bëhen të papërballueshme.

Studentët shpesh gjejnë forma të përkohshme për të përballuar këtë realitet – që nga puna me kohë të pjesshme, deri te mbështetja nga familjarët – por në shumë raste kjo ndikon negativisht në performancën e tyre akademike. E gjitha kjo krijon një cikël të vështirë për t’u thyer: studentët kanë nevojë për strehim që të mësojnë, por duhet të punojnë për të paguar qiranë, dhe në këtë mënyrë rrezikojnë të humbin fokusin nga arsimi.

Ndërkohë që situata vazhdon, diskutohet gjithnjë e më shumë nevoja për ndërhyrje të organizuar. Disa ekspertë të rinj përmendin mundësinë e subvencionimit të qirasë për studentët në nevojë, apo bashkëpunimin me sektorin privat për të ndërtuar banesa me çmime të arsyeshme. Gjithashtu, sugjerohet krijimi i platformave digjitale për ndarjen e banesave, që do të ndihmonin në gjetjen e bashkëjetuesve dhe uljen e kostove.

Por deri në implementimin e ndonjë prej këtyre ideve, shumë studentë do të vijojnë të përballen me zgjedhje të vështira, midis arsimimit dhe përballueshmërisë. Çështja e strehimit për ta nuk është më thjesht një sfidë praktike, por po kthehet në një pengesë serioze për të ardhmen e tyre akademike dhe sociale në vend.